बँकेकडे गोडाऊन असतांना स्टॉक ऑडिट, स्ट्रक्चरल ऑडिट आणि फायर ऑडिटही नाही

जिल्ह्यातील बँकेकडे असलेल्या 20 गोडाऊनमध्येही नियमाची पायमल्ली

पोलीस तपास करणार

बीड । वार्ताहर

शहरालगत असलेल्या राज वेअरहाऊस जळीत प्रकरणाचा तपास पोलीस करत असून पोलीसांच्या तपासात अनेक धक्कादायक बाबी समोर आल्या आहेत. सदरील वेअरहाऊस हे बुलढाणा अर्बन बँकेला भाडेतत्वावर पणन महासंघाच्या कापूस गाठी व बँकेकडे तारण असलेला इतर माल ठेवण्यासाठी दिलेले होते, गोडाऊन भाड्याने घेतांना बँकेने वेअर हाऊसच्या नियमाप्रमाणे ही कागदपत्रे तयार करायला हवी होती ती काहीच केलेली नाहीत, वेअर हाऊसचे स्ट्रक्चरल ऑडीट नाही, फायर ऑडीट केलेले नाही. वेअर हाऊसमध्ये असलेल्या स्टॉकचे देखील ऑडीट केलेले असल्याचे पोलीस तपासात पुढे आले आहे. विशेष म्हणजे या वेअर हाऊसचा परवानाच घटना घडली त्यावेळी नुतनीकरण केलेला नव्हता, त्यामुळे बुलढाणा अर्बन बँकेकडूनच सर्व नियम धाब्यावर बसवल्याचे स्पष्ट झाले असून पोलीसांनी बँकेला दोनवेळा पत्र दिले आहे.

शहरापासून काही अंतरावर असलेल्या राज वेअर हाऊसला 3 मार्च रोजी आग लागल्याचे निदर्शनास आले ही आग 2 मार्चच्या रात्रीच लागल्याचे अनुमान काढण्यात आले. गेल्या काही वर्षात एवढ्या मोठ्या प्रमाणात आग लागल्याची ही घटना असून मालासह वेअर हाऊस ही पूर्ण जळून खाक झाल्याची पहिलीच घटना आहे. कापूस जिनींगसह आदी ठिकाणी आग लागली की ‘इन्शुरन्स’ ची चर्चा होवून आग लावली की लागली याची ही चर्चा होते.

राज वेअर हाऊस गत दहा वर्षापासून पारगाव जप्ती परिसरात असून बीडसह जिल्ह्यातील अनेक व्यापारी या गोडावूनमध्ये आपला माल ठेवतात. सदरील वेअर हाऊस सी.ए.प्रकाश नहार, रमन कोटेचा, ललित खिवंसरा आणि शितल बागमार या चौघांच्या मालकीचे आहे. सदरील वेअर हाऊसमध्ये लाईट पुरवठा नव्हता, मग आग कशी लागली याची सर्व प्रथम पोलीस अधिकार्‍यांनी माहिती घेतली असून कापुससाठी वेअर हाऊसमध्ये स्टॅक फ्लॅट नियमानुसार न मांडल्याने घर्षन होवून आग लागल्याचा प्राथमिक अंदाज पोलीस तपासात स्पष्ट झाले आहे. स्टॉक ऑडीट हे इतरांकडून करुन घ्यावे लागले, थर्ड पार्टी स्टॉक ऑडीट करावे लागते ते करुन घेतले नसल्याचेही तपासात नोंदवले गेले आहे. बुलढाणा अर्बन बँकेने वेअर हाऊस सोबत केलेला करार पण पणण महासंघासोबत केलेला करार यातही नियम व अटींची तफावत दिसून आली आहे. बुलढाणा बँकेला पणण महासंघाकडून पूर्ण राज्यातील कापूस गठाणी ठेवण्याचे कंत्राट देण्यात आले आहे. सदरील कंत्राट मिळवण्यात ही बँकेने राजकीय वजन वापरुन, अर्थपूण व्यवहार करुन मिळवले असल्याचे बोले जात आहे. पोलीसांनी बँक अन् राजवेअर हाऊसच्या संचालकांकडून जी कागदपत्रे घेतली आहेत, त्यात बँकेने पणन महासंघाबरोबर जो करार केलेला आहे, तोच संदिग्न आहे.
 वेअरहाऊस बरोबर जो करार केलेला आहे त्यातही नियम अटींचा पूर्णपणे उल्लेख नसल्याचे पोलीसांच्या निदर्शनास आल्याचे सांगण्यात आले. बँकेने वेअरहाऊसमध्ये ज्या कापूस गाठी ठेवल्या होत्या त्याची प्रयोगशाळेत तपासणी केली नव्हती. वेअरहाऊसमध्ये ठेवण्यापूर्वी कापूस गाठीची तपासणी करणे आवश्यक असते. वेअरहारऊसमध्ये इतर शेतकर्‍यांच्याही कापूसगाठी ठेवल्या होत्या, त्याचा विमा उतरविला होता की नाही हे देखील वेअरहाऊसने स्पष्ट केलेले नाही हे देखील वेअरहाऊसने स्पष्ट केलेले नाही. वेअरहाऊसमधील बुलडाणा अर्बन बँकेच्या असलेल्या कापूसगाठी मध्यंतरी इतरत्र हलवल्या होत्या. कारण टोलनाक्यावर कापूस गाठी घेवून आलेले टेम्पो सीसीटिव्हीमध्ये कैद झाले आहेत. वेअरहाऊसमध्ये येणारा किंवा वेअरहाऊसमधून बाहेर जाणार्‍या प्रत्येक मालाचे वजन केले जात होते असेही पोलीस तपासात पुढे आले आहे. गेल्या दहा वर्षात राजवेअर हाऊसचे स्ट्रक्चर ऑडिट कधी केले का? हे बँकेने तपासायला हवे होते. तेही तपासले नाही. सर्वात महत्वाचे म्हणजे वेअरहाऊसमध्ये अग्निशमन यंत्रणाच कार्यान्वीत नव्हती. कारण फायर डिस्ट्रीब्यूशन कुठेही दिसून आले नाही. एखादे वेअरहाऊस ताब्यात घ्यायचे म्हटले तर बँकेने हे सर्व तपासायला हवे होते, पण ते काहीच बँकेने पाहिले नसल्याचे तपासात स्पष्ट झाले आहे. पणन महासंघाच्या व इतर मिळून 27 हजार कापूस गाठी गोडावूनमध्ये होत्या. सीसीआय, वेअरहाऊसच्या नियमांनुसार 2.5 फुटात एक कापूस गाठ ठेवायला हवी. राज वेअरहाऊसमध्ये या नियमाप्रमाणे केवळ 17 ते 18 हजार कापूस गाठी स्टॅक फ्लॅट नियमाप्रमाणे बसू शकतात. मात्र बुलडाणा बँकेने 27 हजार पेक्षा जास्त कापूस गाठी या गोडावूनमध्ये कशा ठेवल्या, असाही प्रश्न या निमित्ताने उपस्थित होत केला जात आहे. बुलडाणा अर्बन बँकेचे जिल्ह्यात जवळपास 20 गोडावून आहेत. या सर्व गोडावूनमध्ये कापूस गाठी ठेवण्यात आल्या आहेत. त्यांच्या सुरक्षिततेचे काय? या गोडावूनची यादी पोलीसांनी बँक प्रशासनाला मागवली होती, मात्र ती माहिती अद्यापही बँकेने दिली नाही. पोलीस प्रशासनाने या तपासामध्ये बुलडाणा बँकेच्या कारभाराबद्दलच शंका व्यक्त केली जात आहे.

बुलडाणा अर्बनची भूमिका संशयास्पद

पोलीस प्रशासनाने आगीची घटना घडल्यानंतर दुसर्‍या दिवसापासूनच पोलीस अधीक्षक आर.राजा यांनी या प्रकरणी लक्ष घातले. ग्रामीणचे पो.नि.साबळे यांच्याकडे तपास काम दिले. गेल्या पंधरा दिवसात पोलीसांनी जो तपास केला, जी माहिती प्राप्त केली, त्यात बुलडाणा अर्बन बँकेची भूमिका संशयास्पद असल्याचे पोलीस अधिकार्‍यांचे म्हणणे आहे.

नुकसान नेमके किती?

आग लागल्यानंतर प्रथमदर्शनी पोलीस,नगरपालिका, अग्निशमन, महसूल व पणन विभागातील अधिकार्‍यांनी जी माहिती बँक आणि वेअरहाऊस मालकाकडून घेतली,त्यामध्ये 85 कोटींचे नुकसान झाल्याचे सांगण्यात आले, मात्र तपासात उपलब्ध माहिती,कागदपत्रे, विमा, इमारत विमा यावरुन हा आकडा फुगवून सांगीतल्याचे निदर्शनास आले आहे. त्यामुळे नेमके किती नुकसान झाले आहे, हे तपास पूर्ण झाल्यावरच कळेल असे पोलीस अधिकार्‍यांनी सांगीतले.

तपासअधिकारी कोरोना बाधित

जळीत प्रकरणी तपास करणारे पो.नि.साबळे यांना कोरोनाची लक्षणे जाणवल्याने ते रुग्णालयात दाखल झाले होते. सध्या या प्रकरणाचा तपास थंडावला आहे. पो.नि.साबळे यांनी बँकेला विविध विषयी माहितीसाठी पत्र दिलेले आहेत, ती आल्यावर तपासात वेग येईल असेही साबळे यांनी सांगीतले.

स्मरणपत्र देवूनही उत्तर देण्यास बुलढाणा बँकेची टाळाटाळ

शहरालगतच्या जप्ती पारगाव परिसरातील राजवेअर हाऊसला लागलेल्या आगीत आगीत बुलढाणा अर्बन बँकेने व्यापार्‍यांकडून घेतलेल्या तसेच सीसीआयकडून संकलीत केलेल्या तब्बल 55 कोटी रुपये किमंतीच्या कापूस गठाणी आगीच्या भक्ष्यस्थानी जळून खाक झाल्या होत्या.
महत्वाचे म्हणजे या ठिकाणी कोणताही वीज पुरवठा नसताना आग लागल्याने ‘संशयाच्या धुराचे लोट’ सर्वत्र पसरले होते. आता बीड ग्रामीण पोलीस या प्रकरणाचा तपास करत आहेत. घटनेनंतर आगीच्या राखेचे नमुने तपासणीसाठी प्रयोगशाळेत पाठवण्यात आले. त्याचा अहवाल अद्याप प्रलंबित आहेत. दुसरीकडे बीड ग्रामीण पोलीसांनी या प्रकरणाचा बारकाईने तपास सुरु केला आहे. बुलढाणा अर्बन बँकेच्या व्यवस्थापकांना काही मुद्याचे उत्तर मागवले. मात्र वेळेत उत्तर आले नाही, त्यानंतर स्मरणपत्रही देण्यात आले. असे असले तरी अद्याप बँकेने त्याचे उत्तर दिलेले नाही.
बँकेकडून बीड तालुक्यासह जिल्ह्यात किती ठिकाणी वेअरहाऊस आहेत. तिथे कोणत्या भागातील आणि किती व्यापार्‍यांच्या कापूस गठाणीसह इतर माल वेअरहाऊसमध्ये ठेवला जातो, त्यासाठी कोणत्या उपाययोजना केल्या जातात, आग लागू नये, शिवाय कोणतीही दुर्घटना घडली तर वेअरहाऊसप्रमुख म्हणून कशी काळजी घेतली जाते. याबाबत माहिती संकलीत केली जात आहे.